Natüralizm ve tiyatro, 19. yüzyılın sonlarına doğru sosyal gerçekliği daha yalın ve nesnel bir şekilde sahneye taşıma amacında birleşmiştir. Edebiyat ve sanatta olduğu gibi tiyatroda da natüralizm, toplum sorunlarını, çevresel koşulları ve bireyin doğayla ilişkisini sahneye taşımayı hedefler. Natüralizm tiyatroda, gerçekçiliğin bir adım ötesine geçerek karakterlerin psikolojik ve fiziksel olarak doğrudan çevrelerinin ürünü olduğunu vurgulamaktadır.
Edebiyatta öne çıkan yazarlardan Emile Zola, tiyatro eserleri de kaleme almıştır. Tiyatro onun için “doğa kanunlarına uygun biçimde” sahnelenen bir deney alanıdır. Oyunların günlük yaşamın tüm yönlerini gerçekçi detaylarla yansıtması gerektiğini savunmaktadır. Bu sebeple natüralist tiyatro oyunlarında sahne dekoru, kostümler titizlikle hazırlanmaktadır. İzleyiciye karakterin günlük yaşamını geçirmelidir.
Natüralizmin tiyatrodaki etkisi, Norveçli oyun yazarı Henrik Ibsen ve Rus oyun yazarı Anton Çehov gibi sanatçılar tarafından ileri götürülmüştür.. Ibsen’in Bir Bebek Evi ve Halk Düşmanı adlı oyunları, bireyin toplumdaki konumunu ele alırken, Çehov’un Vanya Dayı ve Martı gibi eserleri, insanların günlük yaşamlarının içsel çatışmalarını ve hayal kırıklıklarını sahneye taşır.
Natüralizm etkisinde kaleme alınıp sahneye taşınmış tiyatro eserleri:
Anton Çehov – Vanya Dayı
Oyun Vanya Dayı’nın taşra malikanesinde geçmektedir. Karakterlerin hayal kırıklığı, boşa geçen ömürleri, pişmanlıkları ve değişim isteklerini konu almaktadır. Vanya Dayı onca emekle kurduğu bu hayattan artık memnun değil ve onu değiştirmek istemektedir. Bireyin kendiyle, ailesiyle, çevresiyle olan hesaplaşma ve sorgu sürecini anlatır.
Henrik Ibsen – Nora (Bir Bebek Evi)
İlk feminist tiyatro eserlerinden kabul edilir. Nora ideal bir ev hanımı gibi hayat sürmektedir. Fakat zamanla sorumluluklarını, hayallerini, isteklerini, evliliğini sorgulamay başlar. Kişinin altında kaldığı toplumsal baskılar, bu baskılara karşı kişisel ayaklanmasını perdeye aktarmıştır.
George Büchner – Woyzeck
Ana karakter Woyzeck bir askerdir. Fakat gitgide fakirleşmesi kendini çaresiz ve yalnız hissetmesine sebep olmuştur. Aynı zamanda altında ezildiği toplumsal yargılar psikolojisinin günden güne çökmesini sağlamıştır. İnsan davranışının çevresel ve toplumsal faktörlerden nasıl da etkilendiğini perdeye başarılı taşımış bir eserdir.
Edebiyatta natüralizmin temsilcileri ve eserleri hakkında okumak için tıklayınız.
Resimde natüralizmin temsilcileri ve eserleri hakkında okumak için tıklayınız.
Müzikte natüralizmin temsilcileri ve eserleri hakkında okumak için tıklayınız.