Edebi bir akım olarak natüralizmin amacı, insanları çevresel ve genetik faktörlerin etkisi altında incelemek ve toplumun en alt kesimlerinin yaşamını nesnel bir gözle yansıtmaktır. Bu yaklaşım, natüralist yazarların sosyal koşulların, biyolojik mirasın ve çevresel faktörlerin bireylerin kaderini nasıl etkilediğini irdelemelerine olanak tanır.
Zola, natüralist romanın öncüsü sayılmakta ve tarzını “insan laboratuvarı” olarak nitelendirmektedir. Eserlerinde karakterlerinin biyolojik, psikolojik ve toplumsal durumlarını betimleyerek onları nasıl etkilediğini gösterir. Başyapıtlarından olan “Germinal” romanında madencilerin zorlu yaşam koşulları üzerinden ilerlerken, “Nana” eserinde toplumun alt sınıflarının ve bireylerin üstündeki çevresel faktörlerin etkisini işler.
Dünya ve Türk edebiyatından natüralist ünlü eserler:
Emile Zola: (1840-1920)
Fransız yazar. Pek çok farklı edebi türde eserler vermiştir. Natüralizmin edebiyattaki en önemli temsilcisi sayılabilir. Eserlerinin çoğunda natüralizm akımı etkisi görülür. Buna örnek eserler:
Germinal:
İşçi sınıfının başkaldırışını anlatan natüralist roman örneğidir. 1860 Fransa’sındaki maden işçilerinin haksızlıklara karşı duruşunu anlatır. İşçi sınıfının kaygıları, mücadeleleri, ruhsal dünyalarına ışık tutar.
Nana:
Toplumda sanayileşmenin artmasıyla beraber insanlıktaki yozlaşma, yalnızlaşma ve buhranı ele alır. Konu tiyatro sanatçısı bir kadın üzerinden ilerler. Sanatçı bir kadının yükselişi, düşüşü, yaşadığı sıkıntılar ve tiyatro sanatçılığından fahişeliğe uzanan karanlık öyküsünü anlatmaktadır.
Therese Raquin:
Zola bu kitapta bir ihanetin öyküsünü kaleme almıştır. Therese, halası zoruyla kuzeniyle evlenmiş ve bu evlilikte hiç mutlu değildir. Huysuz ve cimri kocası onu mutlu etmemekte, o da çareyi eşini arkadaşı ile aldatmakta bulmuştur. Fakat bu gönül eğlencesi bir süre sonra tarafları boğan tehlikeli bir sıra dönüşür.
Guy de Maupassant: (1850-1893)
Fransız romancı ve kısa öykü yazarı. ‘Maupassant tarzı hikaye’ olarak da bilinen olay hikayesinin öncüsüdür. Klasik öykü örgüsüne uygun olarak giriş, gelişme, sonuç sırasına uygun ilerlemesi bu tarz hikayenin en önemli özelliğidir.
Ölümden Acı:
Yaşlı bir ressamın, gençlik aşkının kızına duyduğu yoğun duygular ve sevgiyi konu alır.
Mutluluk:
18. yüzyıl Fransa’sına ve toplumuna derinlemesine bakan pek çok öyküden oluşur. Komik, hüzünlü, meraklandırıcı farklı hikayeler içerir.
Ay Işığı:
On dört adet Maupassant tarzında yazılmış farklı temaları işleyen öyküden oluşan deneme kitabıdır.
Hüseyin Rahmi Gürpınar: (1864-1944)
Türk romancı. Türk edebiyatının en ünlü natüralisti kabul edilebilir. Servet-i Fünuncularla dönemdaş olmasına rağmen onlardan ayrı bir sanat anlayışı benimsemiştir. Eserleri İstanbul ve insanları odaklıdır. Anadolu’yu konu almaz. Natüralizmi Türk edebiyatına sokmaya ve yaşatmaya çalışan sayışı yazarlardandır.
Tebessüm-i Elem:
Mutlu ve düzgün giden bir evliliği olmasına rağmen kalbini bir fahişeye kaptıran Kenan, yaşadığı bu gizli metres ilişkisinden olumsuz etkilenir. Vuslat ile yürüttüğü bu gizli kapaklı ilişki ailesini mahveder, onu buhrana sokar neredeyse ‘kafayı yedirtecek’ hale getirir.
Şıpsevdi:
Tahsilatı için Fransa’ya giden Meftun Bey’in, oraya geliş amacını unutması ile eli boş şekilde dönüp babasından kalan mallar içinde alafranga bir yaşam yaşamaya başlamasını konu alır.
Mürebbiye:
Fransa’dan İstanbula’a gelen Anjelik bir ailenin yanına mürebbiye olarak girer. Konağın dengesi Anjelik’in gelişiyle bozulur. Özellikle konak erkeklerinin baştan çıkışı aile huzurunu bozar. Aile ahlakı üzerine eleştiriler içeren bir romandır.
Jack London: (1876-1916)
Amerikalı yazar ve gazeteci.
Beyaz Diş:
Kurt bir baba ve yarı köpek annenin yavrusu olan Beyaz Diş’in sahip olduğu farklılıkların gölgesinde geçirdiği hayatı konu alır. Farklı görünüşü ve zekasının karşılığı olarak hem insan hem hayvanlardan eziyet görür.
Oyun:
İşçi sınıfından yelken yapımcısı Joe ve 18 yaşındaki sevgilisinin boks ile kesişen hayat hikayesini anlatır.
Bir Kuzey Macerası:
Kabile reisi Naas’ın, denizden çıkan iki metreyi geçen boyda sarışın bir adamın karısını kaçırması üzerine çıktığı yıllar süren dünya yolculuğunu anlatır.
Natüralizmin tanımı ve özellikleri hakkında bilgi için tıklayınız.
Natüralizm akımının önemli temsilcileri hakkında bilgi için tıklayınız.
Günümüz edebiyatından natüralist yazarlar ve eserleri için tıklayınız.